لباس مردم تربت جام
پوشش لباس درهرقومو ملت و فرهنگی مورد توجهخاص بوده تا بدانجاکه اقلیم ، جغرافیا، اندیشه ، مذهب ، تفکروبسیاری عواملدیگر کهدر شکل گیری هرفرهنگی مهم جلوه میکندرا بیانمیدارد.
لباس تربت جام مخصوصرقص و هنر نیست بلکه لباس کار ،عبادت و عرفان است ودر معابر عمومی هم استفاده می شده است که هریکاز اقسامآن فلسفه و تعریف خاصخود را دارد.
لباسمحلی جام شامل: پیراهن ۴۰تریزه (پلیسه)، شلوار سفید ، جلیقه سیاه(ارخالق)، پی تاوه ، کلاه قرص ، مندیل (دستار) ، چارق ، کمربند می باشد کهدرذیل به فراخور بهآناشاره میشود.
۱- پیراهن سفید( ۴۰ تریزه)
این پیراهن شامل سه قسمت آستین ، بالاتنهو دامن میباشد یقه آنمعمولا گرد و چاک یقه در روی سرشانه قرار میگیرد.
دامن متصل به پیراهنمعمولا تارویزانوادامهدارد و دارای تکه های (پلیسه ، تریزه) مثلث شکل می باشدکه قاعده آن رو به زمین قرار دارد وبه دامنچین زیادی میدهد و فرم آن در اجرای بازیگران ودر حالت باز آنچشم گیر میباشد.
۲-شلوار
(جمن) شلواری است که دورکمر بزرگی برای آن درنظر گرفته و دوخته میشود وکمرآنبه وسیله یک بند پارچه ای محکم میشود. اینشلوار گشاد بوده ودارای چین های بسیاری میباشد کهاین امر سبب جریانهوا و خنکنگه داشتن بدنمیشود.
۳- واسکت(جلیقه)
در گذشته از جامه ایمشابه آنبه نام ارخالقاستفاده میشده است که شبیهکت بدون یقه وتقریبا نیم آستین بوده است. رنگ واسکت امروزه مشکی میباشد کهبا رنگ سپید لباس تضاد چشم گیری را بوجود می آورد.
۴- پی توه( پتک)
همان پاتابه می باشد که دست بافته ای پشمین است به عرض ۳۰ وطول تقریبا یکمتر معمولا از نقوش محلی قالیچه ها و گلیم ها برروی آن استفاده می شودو توسطدونخ پشمی انتهای آن ، برروی پاگره زده میشود.این پاپوش محافظ مناسبی برای پاجهت محافظت از آسیب خار و خاشاک و گزند حیواناتی چون مارو عقرب بوده و از یخ زدن ساق پادر سرمای زمستان جلوگیری میکند.
۵- کلاه قرص
کلاهی است استوانه ای دارای ساقه ای تقریبا ۱۰سانتی متری معمولا از سیم های ظریف و مرغوب درساخت آن استفاده می شود ومعمولادارای آستری ابریشمی می باشد.
۶- لنگته( مندیل ، دستار)
جنس آن در گذشته کرباس بوده ولی امروزه از جنس هایی چون فاج استفاده می باشد. پارچه ای است بسیار نازک، معمولا یک متر عرض در شش متر طول دارد و به سه شکل برروی سر و کلاه قرص میپیچند:
الف ) عادی ب ) کاکری پیچ ج ) کاکلی
۷- چارق
کفش مخصوصی است با کفی تخت و رویه ای کاملاچرمی کهروی کفدوخته شده است.
بندهای چارقمعمولا از باریکه برشهای چرم استفاده می شودکه در دوناحیه بسته می شود،یکی درقسمت شکاف جلویی چارق به منظور سفت کردن آن و یک بند دیگر کهاز پشت آن شروع میشود و برروی ساق پا گره میخورد.معمولا در زیر بند جلویی به منظور حفاظت پا از آسیب خاروخاشاکاز نمد استفاده می شود.
۸- کمربند
دستمالی است مربع شکل به ابعاد تقریبایکمتر در یکمترکه برکمر بسته میشود. دارای کاربرد های دیگریچون حمل نان وآذوغه و همچنین سفرهدر هنگام صرفغذا نیز بوده است و رنگ آنمعمولا مشکیانتخابمیشود.