شهرداری تربت جام
ترکمن ها در جام
وقتی در سال های آغازین پس از انقلاب کمونیستی در شوروی سابق گروهی از ترکمن های قوم سالیر در شهرهای عشق آباد و سرخس بر اثر فشارهای دولت مرکزی مجبور به ترک سرزمین آّبا و اجدادی خویش شدند هرگز گمان نمی کردند که این هجرت و ترک دیار این همه سال به طول انجامد. و بسیاری از آن ها هرگز رنگ سرزمین مادری خود را نبینند.آن ها ابتدا به اجبار به سوی شهر مرزی سرخس در ایران روانه شدند و به امید بازگشتی زود هنگام در همان روستاهای مرزی سکنا گزیدند ؛ اما وقایع پس از آن ، حکایت از آن داشت که باید فکر بازگشت را از سر بیرون کنند. چند درگیری جزئی توسط جاسوسان نفوذی از سوی دولت مرکزی شوروی با مهاجران باعث شد تا به دستور رضاخان مهاجران مجبور شوند چندین کیلومتر از مرز فاصله بگیرند. سکونت در روستایی موسوم به بغبغو و ابتلا به مرض مهلک مالاریا که جان بسیاری از مهاجران را در مدتی اندک گرفت نیز به فاصله گرفتن اجباری از مرز کمک کرد و آن ها مجبور شدند بالاجبار راهی مشهد و شهرها و روستاهای اطراف آن شوند
این وقایع و نیز حاکمیت دولت کمونیستی در شوروی دست به دست هم داد تا ترکمن های سالیر هجرت کرده از سرخس و عشق آباد آرام آرام سکونت دائمی در ایران را بپذیرند . ابتدا به مشهد آمدند و عده ای هم راهی تربت جام و روستاهای اطراف آن شدند. آن ها گرچه مجبور به سکونت شدند و به زندگی جدید خو گرفتند ، ولی فکر بازگشت به سرزمین اجدادی هرگز از ذهنشان خارج نشد و همین زمینه فکری شاید یکی از دلایل مهمی باشد که تا حدودی جامعه ای بسته و درون گروهی داشته باشند.
این اتفاقات در حدود سال های ۱۳۱۰افتاده است و بدین صورت عده ای از ترکمن ها در روستاهای«موسی آباد، قلعه سرخ، محمودآباد، و رحمت آباد» تربت جام ساکن شدند .
در زمینه فعالیت های اجتماعی و سیاسی هم ترکمن ها سهیم هستند. اهدای دو شهید، دو آزاده، دو جانباز، هم از افتخارات قابل ذکر ترکمن هاست.
ترکمن ها در زمینه قالی بافی و موسیقی هم فعال هستند. و اساتید برجسته نوازندگی و خوانندگی آنان رونق افزای مجالس ماست
منابع و ماخذ:
- زبان و فرهنگ ایرانی- محمود کتیرایی- انتشارات توکا- تهران ۱۳۵۷
- فرهنگ مردم- سید علی میرنیا- نشر پارسا- تهران ۱۳۶۹
- فرهنگ زبان زدهای فارسی – غلامحسین صدری افشار- انتشارات مازیار- تهران ۱۳۸۸
- جام نامه- نگاهی به فرهنگ شفاهی مردم جام-احمد صابری محمد آبادی- انتشارات طنین قلم- مشهد۱۳۹۷
- عقاید و رسوم مردم خراسان- دکتر ابراهیم شکورزاده – انتشارات مازیار- تهران ۱۳۹۱
- مردم شناسی- هندی فیلد- ترجمه دکتر عبدالله فریار- انتشارات کتابخانه ابن سینا با همکاری موسسه انتشارات فرانکلین- تهران ۱۳۴۳
- شری – علی اکبر- درآمدی بر گویش شناسی- تهران- مازیار ۱۳۸۶
- مشایخی –محمد جواد-۱۳۸۸ فرهنگ مردم تایباد و باخرز- مشهد محقق
- ترکمن ها در جام با همکاری آقای احمد سالاری فرهنگی شاغل در دبیرستان های جام
- فرهنگ کنایات مردم خراسان- دکتر منصور ثروت- تهران- انتشارات سخن-۱۳۷۵
- مقالات دکتر احسان یارشاطر(پوشاک ایرانیان- زبان و لهجه مردم ایران)